روان‌شناسی دین در احیاء علوم الدین غزالی

بخشی از مقدمه دکتر مسعود آذربایجانی (استاد روان‌شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه)

در حال حاضر «روان‌شناسی دین» به عنوان یکی از شاخه‌های مهم روان‌شناسی (شعبه 36 انجمن علمی روان‌شناسی در امریکا) و یکی از رشته‌های دین‌پژوهی با گذشت بیش از یک سده از عمر آن، دارای میراث علمی قابل توجهی است و صدها کتاب و هزاران مقاله در این حوزه وجود دارد. با این احوال، سوگمندانه باید گفت در نگاه بومی و رویکرد اسلامی آثار چندانی در این حوزه به چشم نمی‌آید. در حالی که دانشمندان مسلمانی که با سوزوگداز و عشق و معرفت به دین در این مسیر طی طریق کرده‌اند، آثار قابل توجهی دارند. بی‌گمان «ابوحامد محمد غزالی» از طلایه‌داران و پیشگامان این نهضت است. وی از دانشمندان فرزانه، بل از بزرگ‌ترین شخصیت‌های عالم اسلام است که توانسته از زمان حیات خود تا به امروز، پیوسته اهل نظر را به اندیشه‌های بدیع و شجاعت علمی و نهضت احیاگرانه خویش مشغول دارد و با احیاء دین و دین ورزی، کیمیای سعادت را در اختیار مشتاقان قرار دهد و میراث علمی او از منابع الهام فرهیختگان و نخبگان علمی دیروز و امروز ما باشد. جستار حاضر که به خامه دانشور ارجمند جناب آقای دکتر محمدامین خوانساری، به رشته تحریر درآمده، به خوبی از عهده آن برآمده و در بخش‌های منظم و منطقی مباحث غزالی را در زمینه روان‌شناسی دین به سامان درآورده است.